De gevolgen van de aanslagen in Amerika blijven ons bezighouden. Soms signaleer ik opvattingen van spraakmakende journalisten waarmee ik het grondig oneens ben. Zo schrijft Sylvain Ephimenco in wat hij noemt een ‘open brief aan de moslims van Nederland’ (Trouw 29-09-01): “..Maar het wordt ook tijd van jullie kant te beseffen en te erkennen dat binnen jullie geloof een nieuwe generatie krijgers is opgestaan, fanatieke dissidenten die door hun wreedheid en vastberadenheid de wereld doen sidderen.” En hij roept dan op tot “..zelfonderzoek over de vraag hoe het komt dat je geloof een monsterlijke vertakking heeft gebaard ….”

Ik maak wat kanttekeningen:
– Wanneer wij onze kennissen/vrienden met een islamitische achtergrond zouden oproepen zich in afkeurende zin over de terreur tegen Amerika uit te laten of ze zouden opwekken zich te bezinnen over ‘de monsterlijke vertakking van hun geloof’, zou dat door hen terecht als kwetsend en beledigend worden ervaren. Zij zijn juist de machthebbers ontvlucht die hun onderdanen met misdadige ideeën injecteren, waren daar het slachtoffer van, en hebben Nederland – tot nu toe – ervaren als een tolerant land.

– Als het gaat over ‘monsterlijke vertakkingen van het geloof’ moeten we wel weten over welk geloof we het hebben. Moeten we de leden van de hervormde en gereformeerde kerken in Nederland aanspreken op het gedrag van fundamentalistische Amerikaanse ‘christenen’ die menen dat je artsen die abortus plegen, mag vermoorden en die dit ook – voorshands nog incidenteel – praktiseren? Zijn die kerkleden verplicht zich openlijk te distanciëren van de protestantse haatgroepen in Noord-Ierland die moorddadig optreden tegen katholieke kinderen? (Denk aan Belfast: “de school met de heibel”)

– Godsdienst is m.i. niet de oorzaak van de terreur. Er zijn tussen ‘het christelijke westen’ en ‘het islamitische oosten’ veel culturele, sociaal-economische en historische verschillen en die vormen in wezen de aanleiding tot het geweld. Er bestaat onder miljoenen in de wereld een fel anti-Amerikanisme – waar men op zijn minst begrip voor moet hebben – en vervolgens levert de religie (i.c. de islam) de brandstof die het vuur gaande houdt. In hoeverre dit de geestelijke leidslieden lukt, hangt af van de cultuur ter plaatse. Wie beweert dat islam tot fundamentalisme en extremisme leidt, zal moeten toegeven dat dit in principe ook geldt voor het christendom.

– Dezer dagen kregen we ons uitgeleende exemplaar van de koran terug, een officieel goedgekeurde Nederlandse vertaling. Ik heb daarin gezocht naar de tekst die kort na de drie minuten stilte voor de slachtoffers in de VS op ons tv-scherm werd geprojecteerd en nogal wat opschudding veroorzaakte: ‘De kinderen van de ongelovigen zullen dienen als brandstof voor het vuur.’ Ik kon deze tekst natuurlijk niet vinden. Wel vond ik een andere ‘troostrijke passage’: “Zij die ongelovig zijn aan Onze tekenen zullen wij braden in een Vuur. Telkens wanneer hun huid gebakken is, verwisselen Wij dit met andere huid, opdat zij de bestraffing smaken. Allah is waarlijk geweldig en wijs. “ (Sura 4, vers 56) Ik wind mij hierover niet op en verwijs naar de Amerikaanse imam die in Vrij Nederland de koran als volgt citeert: “Als iemand één ziel doodt, tenzij wegens moord of landverraad, is het alsof hij de mensheid doodt”. Dit is dan het spiegelbeeld van de joodse wijsheid: “Wie één mens redt, redt de gehele mensheid”. Kortom, met de koran en de talmoed kun je alle kanten uit, zoals dat trouwens ook geldt voor de bijbel. Zie Psalm 137, vers 9: “Welgelukzalig zal hij zijn, die uwe kinderkens grijpen en aan de steenrots verpletteren zal.” De Israëlieten mogen er in het Oude Testament dan ook lustig op los moorden, doorgaans onder het goedkeurend oog van het opperwezen. Ook God zelf aarzelt niet om op een volk dat foute goden aanbidt via plagen genocide toe te passen. Destijds kon ik ‘de tien plagen’ uit het hoofd opzeggen.

– Nog een relativerende slotopmerking. Voltaire moet ooit hebben uitgeroepen: “Godsdienst, o godsdienst! Hoeveel misdaden zijn er in uw naam bedreven?” Maar hij kon niet weten dat enkele jaren na zijn dood de leiders van de Franse revolutie met hun medemensen niet humaner om zouden gaan dan de door hem gehate inquisitie. Overigens vond Voltaire wel dat het volk aan een hemel en een hel moest blijven geloven, met als motivering: “Anders stelen de lakeien het tafelzilver…” Over pragmatisme gesproken.