Deze week vulde ik via www.trouw.nl/calvijn de C-factor-test in. Die test geeft aan hoe calvinistisch je bent. Ik kwam op een hoge score uit (44%). Het opmerkelijke van de test is dat geen van de vragen betrekking heeft op een exclusief calvinistische eigenschap. Maar als je bijvoorbeeld positief staat tegenover hard werken, rekent de bedenker van de test je dat al als calvinisme aan (hoewel bij mijn weten ook talrijke rooms-katholieken en godloochenaars zich uit de naad werken). Volgens de Trouwredactie is de achterliggende gedachte dat, als je de 25 vragen bij elkaar neemt, je een maat hebt voor calvinisme. Wat daarvan zij, ik beschouw de leer van Calvijn – in de         bewoordingen van Jaap van Heerden – vooral als een ‘schrikbewind van verzinsels’.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Stichter van het toekan-imperium overleden
De deze week overleden horecabaas Gerrit van der Valk probeerde als geboren handelaar overal aan te verdienen. Zo meldde NRC Handelsblad (21-01-09) dat ‘Ome Gerrit’ het zuurstofapparaat dat zijn ziekte dragelijk maakte, te duur vond. Die machine kostte bij alle Nederlandse leveranciers 3000 euro, maar Van der Valk wist in Duitsland dezelfde apparatuur te vinden voor 800 euro. Na enig onderhandelen kocht hij een hele partij op voor 400 euro per stuk, die hij doorverkocht of verhuurde.
Van der Valks verhouding met de Belastingdienst was een moeizame. Zijn fiscaal trapezewerk had niet altijd succes. Het verhaal gaat dat hij het betaalde losgeld bij de ontvoering van zijn vrouw Toos als kostenpost voor de belasting wilde aftrekken. De fiscus vond het een interessant voorstel maar vroeg zich wel af van welke post Van der Valk die betaalde 13 miljoen gulden wilde aftrekken. Het bedrijf had, zo wreven de belastingambtenaren hem in, nog nooit enige winst opgeleverd. De fiscus ging spitten en legde voor 200 miljoen aanslagen vennootschapsbelasting op. Uiteindelijk werd de zaak voor 22 miljoen geschikt.
Later vond een grimmiger confrontatie met de Belastingdienst plaats. De Fiod deed invallen bij diverse vestigingen en arresteerde zeven familieleden. Gerrit van der Valk werd met veel uiterlijk vertoon op Curaçao aangehouden, naar Nederland overgevlogen en een paar dagen in Scheveningen vastgezet. De rechtszaak liep met een sisser af: Gerrit van der Valk werd vrijgesproken, enkele familieleden kregen een taakstraf, justitie vroeg een nabetaling van 140 miljoen gulden en het Van der Valk-concern moest worden gereorganiseerd naar eigentijdse maatstaven van bedrijfsvoering.
Het was bijzonder dinsdagavond in het tv-programma Profiel (twee jaar geleden voor het eerst uitgezonden) Gerrit van der Valk nog eens aan het woord te horen over die turbulente periode en over de levenslessen die hij in zijn stijl zijn kinderen en kleinkinderen bijbracht. De passage waarin hij vertelt dat er ‘per dag een trailer appelmoes doorgaat’ zal mij bijblijven. Wanneer de programmamaker voorzichtig informeert of kinderen voor hun werk beloond moeten worden, is de reactie: “Als ze daarom vragen zeg ik: “Zak, zakgeld betaal ik niet.” En over zijn eigen inkomen deze onbetaalbare inkopper:“Salaris? Ik heb nooit salaris gehad. Ik leefde op rekening-courant.” Dat de ontvoeringszaak hem uiteindelijk veel geld kostte, zat hem nog steeds dwars. In Profiel had hij een wat cryptische tekst: “Het woordje vergeten zijn we vergeten, het staat in de dikke Schandale….ik heb nog zat op m’n kerfstok .…nooit werd gezegd: u heeft voor die tante 13 miljoen betaald…”.
Toen Ome Gerrit na zijn arrestatie in 1994 na enkele dagen weer vrijkwam, wachtte de hele familie hem op bij de poort van de Scheveningse gevangenis, omringd door een woud van camera’s. Desgevraagd verklaarde hij dat het eten in de gevangenis uitstekend was. Ik herinner mij het commentaar van Paul Haenen, die avond voor tv: “’t Is maar wat je gewend bent”.
Overigens: Alle ironie doet niet af aan de prestatie dat de 56 hotels en restaurants in Nederland van het van derValk-concern in 2007 een omzet draaiden van 520 miljoen euro, 20% meer dan Mc Donald’s in Nederland. In het buitenland heeft het bedrijf nog eens 25 hotels. Bij het gehele concern werken 15.000 mensen.