Goeie ouwe radio
Maandag (20-07-09) was het veertig jaar geleden dat de eerste mens op de maan landde. Voor de Nederlandse televisie werd dit spectaculaire gebeuren destijds van commentaar voorzien door Henk Terlingen. De briljante manier waarop hij dit deed leverde hem de bijnaam Apollo Henkie op. In KRO’s Profiel werden de verdiensten van Henk Terlingen (overleden in 1994) deze week nog eens breed uitgemeten. Een waardering die wat laat komt, want in de tijd dat Terlingen aan de publieke omroep was verbonden kon hij bepaald niet op waardering van zijn bazen rekenen. Zijn wijze van presenteren stond haaks op de gezapige sfeer die de programma’s in de jaren-vijftig-stijl opriepen. Een reeks conflicten, schorsingen en berispingen waren het gevolg. Oudere luisteraars zullen zich Terlingens rebelse visie op de omroepbestuurders – hij sprak bij voorkeur over de ‘reet van behaar’ – nog kunnen herinneren. Vermakelijk was ook zijn commentaar bij de plechtigheden rondom het huwelijk van Beatrix en Claus. Toen een bejaard familielid van prins Claus bij het verlaten van zijn rijtuig hulp van een lakei kreeg aangeboden, meldde Terlingen: “Onkel Julius heeft wat moeite met het aussteigen”. Dit kwam hem op een berisping te staan. In 1973 werd zijn programma op Hilversum 3 door de NOS abrupt stopgezet. Een van de aanleidingen was Terlingens uitlating ‘godverdomme’ en zijn opmerking dat in het volgende programma de omkering van het woord ‘tuk’ zou worden behandeld.
            Tekenend voor de sfeer bij radio en tv in die dagen was het besluit van de AVRO om in het aan Remco Campert gewijde programma ‘Literaire ontmoeting” het gedicht ‘Niet te geloven’ niet uit te zenden. AVRO-coryfee Ger Lugtenburg maakte bezwaar tegen het woord ‘naaide’. Het ging om de zinsnede ‘Alles zoop en naaide, heel Europa was één groot matras’. De kuisheidsbezwaren tegen deze dichtregel werden overigens niet algemeen gedeeld. Het dagblad Trouw (!) citeerde zelfs het volledige gedicht; voor 1964 nogal gewaagd.
In mijn herinnering was het in de jaren vijftig vooral de NCRV die uitmuntte in truttigheid. Een schoolvoorbeeld vormde de familiecompetitie, een wedstrijd waarbij spelleider Gerard Hoek zich op een afgelegen boerenhoeve ophield om een landbouwer met zijn gezin op parate kennis te testen. Op de vraag: ‘Waardoor is Kampen bekend geworden?’ kreeg hij eens het magistrale antwoord:‘Kamperfoelie’.
Dan was er Johan Bodegraven, die de zogeheten Ster-avonden presenteerde. De eerste regel van de tune luidde: Leg kous en krant vanavond maar aan kant. De voorzanger was meen ik Henk Dorel. Ik heb nooit meer dan twee minuten van het programma gehoord.
De AVRO zorgde wekelijks voor vermaak wanneer Ida de Leeuw-van Rees de rubriek Met naald en draad voor u paraat verzorgde. Hoogtepunt vormde haar op schrille toon gebrachte advies: ‘Dames, denkt u ook aan het bustenaadje?’. Voor mij overbodig want ik dacht nergens anders aan.
Voor een bijzonder geluid zorgde ook Mia Smelt, die voor de KRO jarenlang uitzendingen onder het motto Moeders wil is wet presenteerde. Ik meen ergens gelezen te hebben dat de voorganger van dit programma Als de stofzuiger zwijgt heette. Op internet heb ik hiervan niets terug kunnen vinden, maar het zou me niet verbazen als het waar is.
Een eervolle vermelding komt ook de Evangelische Omroep toe. In “Visie’, de radio en tv-gids van de EO, stond ooit een ingezonden stuk van iemand die zich opwond over de vele vloeken die ook via de Hilversumse zenders tot ons komen. De ondertekening was nauwelijks met droge ogen te lezen: G.v.D. te Kampen.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Om over na te denken
Een ambtenaar is iemand die tegen beter weten in geen fouten maakt.